Predstavljen elaborat Inicijative za ponovnim osnivanjem Drame na hrvatskom jeziku u Narodnom pozorištu
Zavod za kulturu vojvođanskih Hrvata je uz podršku Demokratskog saveza Hrvata u Vojvodini i Hrvatskog nacionalnog vijeća, pokrenuo Inicijativu za ponovnim osnivanjem Drame na hrvatskom jeziku u Narodnom pozorištu Subotica, na osnovu koje je izrađen Elaborat, koji ima za cilj da obrazloži i ponudi način kako na institucionalno primeren, profesionalno usklađen i jedan sveobuhvatan način, prema modelima drugih nacionalnih zajednica u Vojvodini, da se osigura održivo i trajno rešavanje ponovnog osnivanja Drame na hrvatskom jeziku, izradila je naša sugrađanka, inače profesor književnosti i jezika, Nevena Mlinko Baštovanović.
Prezentaciji elaborata prisustvovali su predstavnici Narodnog pozorišta Subotica, Lokalne samouprave, Hrvatskog nacionalnog vijeća i drugih kulturnih institucija, kao i Vladimir Han intendant Hrvatskog narodnog kazališta u Osijeku.
„Elaborat se sastoji od jednog političko-demografskog dela, gde se ukazuje na osnovno značenje vezano za kulturu Hrvata u Subotici, zatim istorijski pregled pozorišnih praksi, odnosno doprinosa Hrvata u formiranju i radu Narodnog pozorišta u Subotici, jedna možda važna tačka istorije je da je 1945. godine, kada je osnovano pozorište u Subotici, ono osnovano kao Hrvatsko narodno kazalište, a pored njega i mađarsko, dakle Hrvati su prosto deo ovog grada koji je multikulturalan i kao svaka etnokulturološka zajednica i Hrvati, kao i Mađari, nebitno da li većinska ili manjinska zajednica, svi su doprinosili i ugradili se u Suboticu sa svih mogućih aspekata i shodno tome u nekom poslednjem delu se kroz istraživački deo prikazuje kako stoje pozorišne prakse među Hrvatima u poslednjih 10 godina, gde je poseban akcenat stavljen na profesionalnu, ali isto tako i na amatersku scenu, gde se vidi da je nedovoljna zastupljenost što se tiče profesionalne pozorišne scene, za razliku od možda amaterske koja je živa, dinamična i bogata, ali postoje prava na koja mi imamo pravo, pa ovaj Elaborat nije ništa elitno, ekstremno ili prezahtevno, jer i Rusini, Rumuni, Slovaci i druge nacionalne zajednice imaju svoja profesionalna pozorišta, da li kao samostalne ustanove ili kao scenu u okviru neke profesionalne produkcijske kuće, tako da po tom uzoru i mi želimo ostvariti naša prava i dobiti prostor u tom profesionalnom pozorišnom svetu“, objašnjava autorka Nevena Mlinko Baštovanović.
Naša sagovornica dodaje da bi se prilikom formiranja Drame na hrvatskom jeziku, težilo da se oformi profesionalno pozorište, a plan je da se zaposle profesionalni glumci. „Racionalno se gleda da to ne može biti preko noći, nego u nekom doglednom periodu, a ono što je veoma važno kroz jedan plan koji Elaborat sadrži, jeste da se ide na jednu unutrašnju saradnju sa postojećim ansamblima, uz angažman lektora za hrvatski jezik, zatim već postoji saradnja sa pozorišnim kućama iz Hrvatske, takođe veoma veliki oslonac i afirmativne povratne informacije su nam došle iz Hrvatskog narodnog kazališta u Osijeku, gde smo mi već predstavili ovaj elaborat koji je ocenjen kao vrlo detaljan, dobar i konkretan i iskazali su spremnost da se uključe, s obzirom na to da u planu stoji da bi se prvo radilo koprodukcijski, u saradnji sa konkretno Osijekom koji nam je geografski, istorijski i kroz druge kulturološke veze najbliži, a kasnije i sa nekim drugim kućama“.
***
1951. godine su u jednu jedinstvenu kuću spojene hrvatsko i mađarsko pozorište i od tada deluju pod zajedničkim imenom Narodno pozorište – Nepsinhaz i nakon toga u okviru te jedinstvene kuće deluje Drama na hrvatskom i Drama na mađarskom jeziku. 1958. godine je Drama na hrvatskom preimenovana u dramu na srpsko-hrvatskom, nakon toga je kroz istoriju bio jedan nekonvencionalni deo sa Ljubišom Ristićem i KPGT-om, koji je ukinuo tu tradicionalnu postavku pozorišta, pa više nisu postojale drame na ovom ili onom jeziku, nego jedan jedinstveni ansambl, nakon čega nema više nijednog traga hrvatskog predznaka u institucionalnom imenovanju.
***
Ja sam već jedno petnaestak godina u pozorišnim vodama, doduše amaterski, sa jedne strane to je moja strast, a sa druge strane pratim i bavim se pomalo istorijom subotičkog pozorišta na FDU sam na teoriji medija, tako da je to i bila jedna od mojih oblasti istraživanja, tako da nije to bilo teško, već prosto zanimljivo i inspirativno, kaže Nevena Baštovanović.
